September maakte een einde aan de maandenlange droogte. Er viel flink wat regen en deze viel geleidelijk, dus geen enorme hoosbuien. Hierdoor is het grondwater een beetje aangevuld en kleurt de natuur weer wat groener. Er viel helaas niet genoeg regen om het opgelopen neerslagtekort van afgelopen zomer te compenseren. Er moet nog minstens 200 mm extra regen bij. In dit waterbericht lees je hoe het watersysteem ervoor staat, welke maatregelen we nemen en wat de verwachting is voor oktober.
Gevallen neerslag en neerslagtekort
September was nat. Er viel in ons werkgebied tussen de 100 en 170mm regen. Normaal is dat tussen de 60 en 65mm regen. De meeste neerslag viel ten westen van Den Bosch. In het gebied rond Boekel viel de minste regen. Begin september kwamen we met ongeveer 250 mm neerslagtekort in het rijtje 5% droogste jaren. Hoewel de regen zorgde voor een afname van het tekort, hebben we nu nog steeds een tekort van 200mm. Het moet dus de komende maanden ongeveer 200mm meer regen dan normaal om de grondwaterstanden weer aan te vullen voor volgende zomer.
Grondwaterstanden
Door de recente droogte is de grondwaterstand op dit moment nog erg laag voor de tijd van het jaar. Om deze weer op normale en zelfs natte waarden te krijgen, hebben we - geen grote verrassing - een herfst en winter vol neerslag nodig. Alleen in de poldergebieden tussen Oss en Drunen en de Deurnesche Peel zijn de grondwaterstanden normaal of zelfs iets hoger dan gemiddeld.
Water in sloten en beken
Door de regen stroomt er in de meeste sloten en beken weer voldoende water. Op enkele locaties in de Goorloop rond Mariahout en de Raam bij Boxmeer is dat nog niet het geval. Op de hogere en drogere delen in ons werkgebied zien we dat sloten en beken nog droog zijn. Er is meer regen nodig om de waterlopen daar aan te vullen.
Bodem en beregenen
Door de neerslag en lagere temperaturen (minder verdamping) neemt de beregeningsbehoefte sterk af. Daarnaast is het groeiseizoen bijna voorbij en zitten we alweer volop in de oogstperiode. Daarom wordt er momenteel niet of nauwelijks beregend.
Waterkwaliteit en ecologie
- Als gevolg van het koelere weer zien we op steeds minder plekken blauwalg. Maar de blauwalg is nog niet helemaal verdwenen. In de Zuid Willemsvaart in Den Bosch is bijvoorbeeld nog steeds blauwalg aanwezig.
- Bij meerdere sloten en beken hebben we de vispassages weer opengezet omdat er weer voldoende water in de sloten en beken zit. Op de meeste plekken zijn de passages nog dicht om zo min mogelijk water te verliezen en maximaal te kunnen conserveren. Dit leidt niet tot schade aan de visstand. Dit is een kritische afweging tussen water vasthouden en vissen de kans te geven stroomopwaarts te zwemmen.
Maatregelen: alle ‘peilen’ nog steeds gericht op zoveel mogelijk water vasthouden
We richten ons op maatregelen om de regen die gevallen is vast te houden zodat we onze voorraadkamer van grondwater vullen voor volgende zomer.
- Er geldt nog een onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater. Door de regen in september is er echter geen of nauwelijks behoefte meer om water uit sloten of beken te onttrekken. Als er op meer plekken weer voldoende water in beken en sloten zit, besluiten we of we het verbod intrekken.
- Overal in ons werkgebied staan voor het vijfde jaar op rij onze stuwen op de zogenaamde conserveringsmarge. Dat betekent dat het peil van de stuw op de hoogste stand staat ingesteld. Hiermee zetten we maximaal in op het conserveren van water. De stuwen blijven voorlopig zo ingesteld staan totdat de grondwatervoorraad is hersteld.
- Extra maatregelen zoals de inzet van effluentwater van de waterzuivering in Dinther en het oppompen van grondwater om beken met een belangrijke ecologische functie stromend te houden, zijn afgeschaald. Ook de pompen bij Sambeek zetten we stop. We halen ze daar binnenkort weg.
- De wateraanvoer staat op de hoge gronden onder andere via de Noordervaart maximaal. Het aanvoerwater komt steeds verder het gebied in en wordt nu vooral ingezet om waterlopen weer op peil te brengen en te infiltreren naar het grondwater. In de polders is de aanvoer niet meer maximaal. De gevallen neerslag is daar voldoende om waterlopen op gewenst peil te houden en het grondwater weer op niveau te brengen.
Dijken
De droge zomer trekt zijn wissel op de grasbekleding van onze dijken. Op veel plekken is het gras verdord en zijn kale plekken ontstaan. Een gevolg daarvan is dat pachters hun schapen dit jaar niet meer mogen laten grazen op de dijk. Inmiddels is er weer wat regen gevallen. Deze komt helaas te laat om de schapen weer terug te zetten op de dijk. Er staat nog veel verdroogd gras dat de schapen niet lekker vinden en dus laten staan, hierdoor ontstaan oneffenheden. Ook dat is niet goed voor de dijk. We hebben de pachters daarom per brief laten weten dat de schapen dit najaar niet terug mogen op de dijk. Vanwege de extreem droge omstandigheden hebben we in september zelf gemaaid.
Vooruitblik oktober
De eerste week van oktober verwachten we tussen de 20 en 30mm regen. Als in oktober een gemiddelde hoeveelheid regen valt, dan herstellen de laag gelegen gebieden rondom de Aa en de Raam zich waarschijnlijk verder. De hogere zandgronden blijven dan nog steeds droog. Als het natter wordt dan gemiddeld, dan herstellen ook delen van de hogere zandgronden zich. De hoogste delen van ons gebied (met name rond Uden en Someren) blijven ook in dit scenario te droog. We staan er dus nog steeds niet heel goed voor. Geen reden voor een vreugdedans, maar wél voor een regendans. Baat het niet, dan schaadt het niet.